چگونه می‌توان بدون نگرانی از فیشینگ و کلاهبرداری آنلاین خرید کرد؟

چگونه می‌توان بدون نگرانی از فیشینگ و کلاهبرداری آنلاین خرید کرد؟

با گسترش فروشگاه‌های اینترنتی و استفاده روزافزون از خدمات آنلاین، خرید اینترنتی به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی ما تبدیل شده است. اما هم‌زمان با این روند، تهدیدات امنیتی مانند فیشینگ، کلاهبرداری اینترنتی و حملات سایبری نیز افزایش یافته‌اند. در این مقاله به شما آموزش می‌دهیم چگونه می‌توان با رعایت نکات امنیتی، با اطمینان خاطر خرید آنلاین انجام داد و قربانی فیشینگ یا کلاهبرداری اینترنتی نشد.

فیشینگ چیست و چرا خطرناک است؟

تعریف فیشینگ:

فیشینگ نوعی حمله سایبری است که در آن مهاجم تلاش می‌کند با فریب کاربر، اطلاعات حساس او مانند رمز عبور، اطلاعات کارت بانکی یا اطلاعات شخصی را سرقت کند. این حملات معمولاً از طریق ایمیل، پیامک، تماس تلفنی یا حتی صفحات جعلی وب انجام می‌شوند.

انواع فیشینگ

فیشینگ ایمیلی

فیشینگ پیامکی (Smishing)

فیشینگ صوتی (Vishing)

فیشینگ از طریق شبکه‌های اجتماعی

فیشینگ از طریق وب‌سایت‌های جعلی

نمونه‌های واقعی فیشینگ در ایران و جهان
در سال‌های اخیر، موارد متعددی از حملات فیشینگ در ایران مشاهده شده است، مانند پیام‌های جعلی درباره سبد معیشتی، بسته‌های اینترنت رایگان یا اطلاعیه‌های بانکی.

کلاهبرداری آنلاین چگونه انجام می‌شود؟

• رایج‌ترین روش‌های کلاهبرداری اینترنتی _ ساخت فروشگاه‌های جعلی
• فروش اجناس تقلبی یا تحویل ندادن کالا
• دریافت بیعانه و فرار
• هک کردن حساب بانکی مشتریان
• کلاهبرداری در بستر شبکه‌های اجتماعی

تفاوت بین فیشینگ و کلاهبرداری آنلاین

در حالی که فیشینگ معمولاً بر سرقت اطلاعات تمرکز دارد، کلاهبرداری آنلاین مستقیماً به قصد برداشت پول از قربانی یا فروش کالای تقلبی انجام می‌شود.

راهکارهای ایمن‌سازی خرید آنلاین

1. استفاده از فروشگاه‌های معتبر و دارای نماد اعتماد
نماد اعتماد الکترونیکی (Enamad) چیست؟
نماد اعتماد نشانه‌ای است که توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران به فروشگاه‌های اینترنتی معتبر داده می‌شود. بررسی این نماد می‌تواند اولین گام برای اطمینان از قانونی بودن فروشگاه باشد.

چگونه اصالت نماد اعتماد را بررسی کنیم؟

می‌توانید با کلیک روی نماد اعتماد در سایت فروشگاه، وارد سایت enamad.ir شوید و اطلاعات فروشگاه را تأیید کنید.

2. بررسی دقیق آدرس وب‌سایت (URL)
از سایت‌هایی استفاده کنید که آدرس آن‌ها با https:// آغاز می‌شود.

دامنه را بررسی کنید تا جعلی نباشد (مثلاً digikala.shop به جای digikala.com می‌تواند فیشینگ باشد).

3. خودداری از کلیک روی لینک‌های مشکوک
پیام‌هایی که ادعا می‌کنند شما برنده شده‌اید یا تخفیف‌های عجیب و غریب می‌دهند، معمولاً مشکوک هستند.

از وارد کردن اطلاعات حساس در صفحاتی که از طریق پیامک یا ایمیل به آن‌ها هدایت شده‌اید، خودداری کنید.

4. استفاده از رمز دوم پویا (OTP)
بانک‌ها امکانی را فراهم کرده‌اند تا به‌جای رمز دوم ثابت، از رمز دوم یک‌بارمصرف استفاده شود. این رمزها فقط برای مدت زمان کوتاه فعال هستند و امنیت پرداخت را بالا می‌برند.

5. نصب آنتی‌ویروس و نرم‌افزار ضد فیشینگ
برخی آنتی‌ویروس‌ها مانند Kaspersky، Bitdefender یا Norton دارای قابلیت‌های ضد فیشینگ هستند و از باز شدن صفحات جعلی جلوگیری می‌کنند.

6 استفاده از کارت‌های بانکی مجزا برای خرید آنلاین
داشتن یک کارت با موجودی محدود که فقط برای خرید اینترنتی استفاده می‌شود، در صورت درز اطلاعات آن، ریسک کمتری به همراه دارد.

نکاتی برای تشخیص فروشگاه‌های کلاهبردار

• نشانه‌های فروشگاه تقلبی
  نداشتن اطلاعات تماس معتبر
• نداشتن آدرس فیزیکی یا اطلاعات حقوقی
• قیمت‌های غیرمنطقی پایین‌تر از بازار
• طراحی ضعیف یا کپی‌برداری از سایت‌های معروف
• بررسی سابقه فروشگاه در سامانه‌های نظارتی
  استفاده از سامانه نماد اعتماد الکترونیکی
• بررسی نظرات کاربران در انجمن‌ها یا شبکه‌های اجتماعی
• بررسی رتبه الکسا یا WHOIS دامنه

آموزش مهارت‌های پایه‌ای امنیت دیجیتال

تفاوت بین سایت‌های امن و ناامن
سایت‌های امن دارای گواهی SSL هستند (https)

مرورگرها معمولاً با نمایش قفل کنار آدرس سایت، امنیت آن را مشخص می‌کنند

اهمیت به‌روزرسانی مرورگر و سیستم‌عامل
سیستم‌عامل‌ها و مرورگرهای به‌روز، آسیب‌پذیری‌های امنیتی را ترمیم می‌کنند. همیشه آخرین نسخه مرورگر و سیستم‌عامل را نصب کنید.

نقش آگاهی عمومی در کاهش فیشینگ
چرا آموزش امنیت سایبری اهمیت دارد؟
بسیاری از قربانیان فیشینگ و کلاهبرداری، به دلیل ناآگاهی یا اعتماد بی‌جا، اطلاعات خود را در اختیار مهاجمان قرار می‌دهند. آموزش مستمر می‌تواند میزان آسیب‌پذیری را به‌شدت کاهش دهد.

بهترین منابع برای آموزش امنیت دیجیتال

سایت پلیس فتا

پلتفرم‌هایی مانند Coursera، Udemy و Khan Academy

ویدیوهای آموزشی یوتیوب با کلیدواژه‌هایی مانند “phishing awareness”

سناریوهای فیشینگ رایج و نحوه مقابله با آن‌ها

سناریو اول: ایمیل بانکی جعلی
ایمیل‌هایی که وانمود می‌کنند از طرف بانک هستند و از شما می‌خواهند وارد حساب خود شوید. هرگز از طریق این ایمیل‌ها وارد سایت بانک نشوید؛ آدرس را به‌صورت دستی وارد کنید.

سناریو دوم: پیامک فروش فوق‌العاده
پیامی حاوی لینک تخفیف جذاب که شما را به صفحه پرداخت جعلی هدایت می‌کند. این لینک‌ها معمولاً به دامنه‌های جعلی منتهی می‌شوند.

سناریو سوم: تماس تلفنی برای دریافت جایزه
شخصی تماس می‌گیرد و ادعا می‌کند که شما در قرعه‌کشی برنده شده‌اید، اما برای دریافت جایزه باید هزینه‌ای پرداخت کنید یا اطلاعات بانکی بدهید. این روش یکی از شایع‌ترین روش‌های کلاهبرداری در ایران است.

نقش پلیس فتا در پیگیری کلاهبرداری‌های آنلاین

چگونه شکایت خود را ثبت کنیم؟
سایت رسمی پلیس فتا به آدرس www.cyberpolice.ir امکان ثبت شکایت و پیگیری را فراهم کرده است.

اطلاعات مورد نیاز برای ثبت شکایت
آدرس صفحه فیشینگ یا فروشگاه متخلف

شماره تماس یا شماره کارت بانکی فروشنده

توضیحات کامل از روند خرید و کلاهبرداری

ابزارهای آنلاین برای بررسی امنیت سایت‌ها
سایت VirusTotal
می‌توانید آدرس سایت مشکوک را در سایت virustotal.com وارد کنید تا بررسی شود که آیا مخرب است یا خیر.

افزونه‌های مرورگر ضد فیشینگ

Netcraft

Avast Online Security

McAfee WebAdvisor

جمع‌بندی و توصیه نهایی

خرید اینترنتی اگر با دقت و آگاهی انجام شود، کاملاً ایمن و حتی راحت‌تر از خرید حضوری است. رعایت نکاتی مانند استفاده از فروشگاه‌های معتبر، بررسی آدرس URL، فعال‌سازی رمز دوم پویا و اجتناب از لینک‌های مشکوک می‌تواند تا حد زیادی از بروز کلاهبرداری یا حمله فیشینگ جلوگیری کند.

همواره به یاد داشته باشید: در فضای دیجیتال، هوشیاری اولین خط دفاعی است.